STAND VAN ZAKEN en ONTWIKKELINGEN OPENBAAR VERVOER ZEELAND
Inleiding:
Na het mislukken van de eerste aanbesteding was al snel duidelijk hoe de Provincie de streekbuslijnen voor ca. 40 % had weggesaneerd en de overgebleven buslijnen niet meer door de kernen rijden en niet meer stoppen bij verzorgingshuizen, winkelcentra, hotels, gezondheidscentra enz. Buiten de kernen worden de zogenaamde HUB’s gerealiseerd, waar de flextaxi’s, deelauto’s en deelfietsen aansluiting geven op de streekbus.
De flextaxi, die je minimaal een uur van tevoren moet bestellen, gaat gebruik maken van de weggesaneerde haltes voor de streekbus. Dit betekent een keuze uit een flink eind lopen of fietsen naar de bushalte, of een flextaxi bestellen naar de HUB om vervolgens weer een flextaxi te bestellen voor vervoer van de HUB naar het reisdoel. Overigens is het woord flextaxi verwarrend, omdat deze vorm van taxivervoer GEEN woonadressen aandoet, maar enkel de oude bushaltes. Enkele nieuw te realiseren haltes krijgen geen schuilmogelijkheid bij slecht weer en geen bankje als u niet lang kunt staan.
In het Zeeuwse plan wordt ook op drukbezette lijnen de bus vervangen door een flextaxi en dat heeft grote consequenties voor de reizigers.
Tweede aanbestedingsronde:
De Provincie geeft aan dat de 2e aanbestedingsprocedure aanzienlijk verbeterd is t.o.v. de eerste aanbesteding waar geen vervoerder op in heeft geschreven, maar dat behoeft enige nuance:
Het plan is absoluut NIET veranderd.
Na de eerste aanbesteding hebben chauffeurs acties gevoerd, ondersteund door reizigers, dorpsraden en een petitie met 6000 handtekeningen. Ook Sociaal Terneuzen heeft zich bij de acties aangesloten. Er is veel werk verricht om de buslijnen eruit te halen die goed bezet zijn, als onderbouwing dat lijnen in stand gehouden moeten worden, bij de gesprekken die gevoerd zijn met de gedeputeerde en provincieambtenaren
Na het aanbieden van de petitie zijn er aanzienlijke aanpassingen gedaan, waaronder de lijnvoering. En mooi resultaat….
Maar nu blijkt dat voor de inschrijving van de tweede aanbestedingsronde alles weer teruggedraaid is naar het oude. Wel is er meer inzet gedaan voor flexvervoer. Of dat uitvoerbaar is moet nog blijken, doordat er een schreeuwend tekort aan chauffeurs is.
Al de inspanning van de chauffeurs en reizigers worden teniet gedaan. Participatie is voor de gedeputeerde 0 waard.
Hoe verder:
Connexxion, de huidige vervoerder, stopt na ruim 25 jaar met het busvervoer in Zeeland. De vervoermaatschappij heeft onvoldoende vertrouwen in het nieuwe plan voor het ov-systeem van de provincie. Het plan snijdt te drastisch in het voorzieningenniveau.
Zoals de gedeputeerde geen participatie kent, zo accepteert hij ook geen kritiek. Ondanks dat Connexxion nog tot eind 2026 rijdt, haalt de gedeputeerde de huidige vervoerder keihard onder uit. Zijn verwijt is dat er een hoge uitval van ritten is en hij spreekt over een wanprestatie en het niet nakomen van afspraken. Hij vergeet daarbij dat in Nederland de uitval overal aan de orde is. Een fenomeen dat ten grondslag ligt aan tekort aan personeel.
De afspraken die gemaakt zijn voor de aanpassingen in de 2e aanbestedingsronde blijken geen cent waard te zijn. Toch neemt de gedeputeerde in Zeeland het voortouw als voorbeeld voor heel Nederland. De Rijksoverheid heeft hier veel geld voor verstrekt.
MOBILITEITSSTRATEGIE 2025
“De telloorgang van het openbaar vervoer”
De versobering van het openbaar vervoer is al meer dan 10 jaar aan de gang.
De “kleinere lijntjes”, die het hoofdnet normaliter voeden, zijn uitgekleed en vervangen door buurtbussen die maar een beperkt aantal ritten rijden en waar de kleinere kernen na 18.00 uur niet meer bereikbaar zijn. Buurtbussen worden gereden door vrijwilligers, die in principe het werk van een beroepschauffeur over hebben genomen.
Het nieuwe vervoersplan, waar Gedeputeerde Staten en veel gemeentes lyrisch over zijn, zou medio december 2024 in moeten gaan. Iedereen die bekend is met het openbaar vervoer weet dat dit plan een complete afbraak van de al uitgedunde dienstregeling is.
Dit vervoersplan lijkt gemaakt achter een tekentafel, door mensen die nooit of sporadisch een bus van binnen hebben gezien, en zeker geen ritje hebben gemaakt naar verschillende locaties in Zeeland. In theorie een mooi alternatief maar in de praktijk gaat het een drama worden. Ook besluitvormende instanties hebben geen besef wat dit in de praktijk gaat betekenen. Zij zijn praktisch allemaal niet afhankelijk van het openbaar vervoer en maken gebruik van de auto (werk en privé).
De afgelopen jaren zijn investeringen gedaan om bushaltes, in-uit de bus, rolstoeltoegankelijk te maken. Deze investeringen worden met dit plan teniet gedaan. Pure kapitaalsvernietiging.
Wat maakt het nieuwe vervoersplan zo slecht?
De hoofdlijnen die het gebruik van het openbaar vervoer nu nog enigszins aantrekkelijk maken worden “gestrekt”. Dit houdt in dat de hoofdlijnen enkel aan de rand van de kernen stoppen en dat de andere haltes vervallen om de reistijd te verkorten (snelbus).
Als voorbeeld nemen we de twee grootste kernen in onze gemeente:
In Axel komt een HUB (een centrumhalte) die om en nabij het Hofplein gerealiseerd zal worden. Voor Terneuzen geldt dat er één of twee HUB’s komen en dat alle andere haltes komen te vervallen. Uiteraard geldt dit systeem ook voor de andere kernen.
Het gevolg is dat er veel reizigers zijn die ver naar een HUB moeten lopen of fietsen. Je zal maar moeilijk ter been zijn en afhankelijk zijn van het OV. En wat te denken bij slechte weersomstandigheden.
De politiek heeft de Hubs bedacht. Het is een centrale plek waar je de eigen fiets kan parkeren, eventueel deelfietsen staan waar je na aankomst je reis mee kunt vervolgen, waar ook de halte taxi en de buurtbus op het OV aansluit.
Natuurlijk kunnen reizigers gebruik maken van de haltetaxi, die twee uur van tevoren gebeld moet worden. Iedereen die WMO vervoer heeft, kent de problemen die zich voor kunnen doen als er twee uur van tevoren gebeld moet worden en meerdere personen gelijk vervoerd moeten worden. De aankomsttijd bij de HUB kan daardoor ook problematisch worden. Dit geldt natuurlijk ook voor de retourreis.
Sneller openbaar vervoer beperkt zich dan ook enkel als je met de snelbus gaat, zonder alles wat er omheen geregeld moet worden.
Zelf je reis plannen met een app
In het plan wordt aangegeven dat je zelf je reis kunt plannen met een app die je kunt downloaden. Allereerst is dit geen unicum. Toets op dit moment bij 9292 je vertrek, eindpunt en tijdstip in en je krijgt heel je reis gepland te zien: bus, trein, looptijd, tijdstippen, verstoringen, haltes enz. Helaas zal welke app dan ook geen rekening houden met korte termijn uitval en een oplossing hiervoor. Bovendien hebben veel mensen enkel een telefoon om mee te bellen en gebeld te worden en kunnen of willen geen app downloaden of gebruiken. Ook hier voorziet het plan in een centrale die gebeld kan worden om je reis te plannen. Dus spontaan reizen is in dit plan ver te zoeken.
Toekomst OV
De huidige dienstregeling wordt in december 2024 voor ruim 40% afgeschaald. Dit percentage wordt gedeeltelijk opgevangen door deelauto’s, haltetaxi en kleinbus. De impact zal groot zijn. In grote steden is het mogelijk dat dit concept een oplossing kan bieden, maar in een landelijk gebied als Zeeland werkt dit niet. Dat is met eerdere projecten al bewezen.
Er wordt door de politiek als excuus voor dit plan aangegeven dat we geen lucht moeten verplaatsen met grote bussen in de daluren. Waarschijnlijk is er dan toch beperkt onderzoek gedaan naar andere oplossingen. Er zijn ook kleinere bussen tot 18 personen die als alternatief kunnen bieden voor lijnen met een lagere bezetting van passagiers.
Kleinbus concepten tot acht personen is vragen om problemen. Het aanbod is vaak veel groter dan 8 passagiers. Onze fractie heeft al diverse keren kunnen ervaren dat een chauffeur de overige passagiers bij de halte moest laten staan, totdat het volgende busje zou komen (soms voor een uur). Dan is het heel spannend of je een uur daarna wel mee kunt.
De politiek heeft de mond vol over duurzaamheid, co2 reductie en het autogebruik terugdringen. Met het huidige vervoersplan dwing je de mensen die het kunnen betalen en die geen beperking hebben de eigen auto te gaan gebruiken. De mensen die zich geen auto kunnen permitteren of door omstandigheden zelf niet kunnen rijden, zullen geïsoleerd worden, niet meer op tijd op school of werk kunnen komen.
De huidige vervoerder is vorige maand aan de schandpaal genageld door de gedupeerde en Staten omdat er nog geen 5% was afgeschaald op de dienstregeling, terwijl deze zelfde Staten en gedeputeerde volgend jaar bijna de helft van de dienstregeling wegschrapt.
De provincie en dus de politiek heeft blijkbaar voor het openbaar vervoer weinig middelen over. Dit zie je ook terug in de nieuwe woonwijken in de grote plaatsen daar is niet één halte te vinden en bewoners wonen letterlijk kilometers ver weg van de dichtstbijzijnde halte. Ook hier wordt het autogebruik gestimuleerd.
Als het plan niet afgeblazen of veranderd wordt zijn de inwoners van Zeeland en zeker Zeeuws Vlaanderen, die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer zwaar de klos volgend jaar december. De gedeputeerde, Provinciale Staten en veel gemeentes blijven lyrisch ondanks de kritiek die nu al klinkt. Sterker nog, de gedeputeerde ziet nog steeds niet in dat de inhoud van het plan de reden is dat geen enkele vervoerder inschrijft.
Er gaan in het plan veel arbeidsplaatsen verloren met alle gevolgen van dien. Dus Gedeputeerde en Staten kijk in de spiegel en trek dit beroerde vervoersplan in en kom voor je inwoners op met een fatsoenlijk vervoersplan waar vervoerders wel op in willen schrijven.
24 november inspraakreactie commissie economie
Voorzitter, commissieleden en aanwezigen dank voor de mogelijkheid om in te mogen spreken over het vervoersplan.
15 november was ik aanwezig op het landelijk ov-congres in Utrecht waar wethouder de Buck van Terneuzen een toelichting heeft gegeven op het vervoersplan Zeeland. Er heeft geen vervoerder ingeschreven maar volgens de heer de Buck is er geen enkele sprake van een mislukte aanbesteding.
De gedeputeerde heeft al enkele keren aangegeven dat het niet aan het vervoersplan kan liggen. Vervoerders hebben de regionale mobiliteitsstrategie onderschreven geeft hij verder aan, terwijl het om de eerste uitgangspunten ging en niet deze om deze rigoureuze uitwerking.
Gelukkig hebben vervoerders niet ingeschreven, we zijn voorlopig gespaard van een groot debacle.
Voorzitter.
Ik heb vernomen dat er een recent geheim eindrapportage van U consult ligt over de businesscase flextaxi Zeeland in opdracht van de Provincie Zeeland.
Graag wil ik deze rapportage ontvangen. Ik vraag mij ook af of gemeenteraden
En statenleden deze belangrijke rapportage hebben ontvangen.
Ik heb een aantal cijfers en conclusies uit deze rapportage vernomen die ik met u zal delen.
Ik citeer uit het rapport: Er worden 14 buslijnen geschrapt.
Deze 14 lijnen hebben in 2022 gezamenlijk en dit wil ik nadrukkelijk benoemen 666.539 reizigers vervoert. Om deze reizigers te kunnen vervoeren zijn er in totaal in een dagelijkse volledige bezetting 228 taxibusjes per dag nodig. Als je een gemiddelde bezetting neemt van 4 personen dan heb je 456 taxibusjes per dag nodig. Dit is onmogelijk en irreëel. Hoe is het mogelijk om zo’n overvloed van flex in te zetten. Wie verzint zoiets en hoe durf je zoiets aanbieden. Wat is de winst van dit plan voor het milieu, de kosten en de reizigersopbrengsten?
Een ander citaat uit het rapport:
Het omzetten van vaste buslijnen naar vraag gestuurd vervoer leidt in de praktijk tot een zwaar reizigers verlies, volgens landelijke ervaringen 75%. Ik herhaal 75% verlies aan reizigers. Voor de 14 geschrapte lijnen zijn dat 500.000 reizigers op jaarbasis die een alternatief zoeken.
Dit is een dramatische conclusie maar een bewuste keuze.
Vervolgens heeft de provincie 6 miljoen van de minister gekregen om dit vervoersplan uit te voeren. Een steun in de rug, voor de provincie maar een groot debacle voor de reizigers en personeel.
Waarom heeft u dit belangrijke rapport genegeerd? Als het uitgangspunt is dat we geen reizigers meer in de streekbussen willen vervoeren dat slaagt u met vlag en wimpel maar wel over de ruggen van onze passagiers en personeel.
Voorzitter onze provincie profileert zich graag als een Provincie waar het goed wonen, werken en recreëren is.
In de kleine kernen zijn alle voorzieningen verdwenen. En nu haal we de laatste voorziening van het OV weg. Nee, zult u zeggen er komt een flex taxi.
Ouderen zien dit niet zitten en zullen thuisblijven. Dat blijkt wel uit eerdere proeven. Conclusie toenamen van eenzaamheid en isolement.
In onze grote steden rijden de bussen niet meer naar woonwijken waar duizenden mensen wonen, waar allerlei voorzieningen staan zoals verzorgingshuizen, gezondheidscentra, winkelcentra en noem maar op.
We rijden er met een grote boog omheen van HUB naar HUB, passagiers is niet het doel maar de snelheid, dat klinkt zo mooi en het is pure theorie en ver van de praktijk, wat reizigers ook niet willen.
Naar het werk met de bus, liever niet! Het MKB zal hier ook de gevolgen van dragen. Ook toeristen die met de trein en bus naar de campings willen, nee dat doen we ook niet meer. De recreatiesector zal u dankbaar zijn!
Er wordt een grote rekenfout gemaakt om te denken dat je 120 tot 150 chauffeurs aan kunt trekken.
Ze hebben nu al een fors personeelsprobleem, wij voorspellen u dat gaat nooit lukken.
Voorzitter provincies maken graag een vergelijking. Ik pleit niet voor stadbussen maar ik neem als voorbeeld Brabant, daar rijden in steden stadslijnen, waarom? Omdat reizigers in de wijk op willen stappen en bij een voorziening of werk willen in- en uitstappen. En wat doet Zeeland? Het tegenovergestelde. Het OV wordt compleet geruïneerd.
Het is klip en klaar dat de Provincie Zeeland zich op heeft geworpen om als landelijke pilot te fungeren. Met de 6 miljoen extra van de minister is het volstrekt duidelijk dat dit flex walhalla kosten wat kost moet slagen en daar offeren we onze reizigers en personeel voor op.
Geachte leden van de commissie ik doe een dringend beroep op u namens de inmiddels 7000 reizigers die onze petitie digitaal hebben ondertekend en
Ik heb nog 150 papieren exemplaren boven op het aantal wat we 31 oktober aan de gedeputeerde hebben aangeboden. Die biedt u graag aan
Neem u verantwoording en kom met een nieuw vervoersplan.
Tevens nodigen wij u uit om met een delegatie van ons een rondrit te rijden waar we onze zorgen en knelpunten zullen tonen en toelichten.
Dank u wel!
Jack d’Hooghe
